Mówiąc o zatrudnianiu przez polskich pracodawców cudzoziemców, należy dokonać rozróżnienia na cudzoziemców będących obywatelami innych państw Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii oraz pochodzących z tak zwanych państw trzecich, nienależących do Unii Europejskiej. Każda z tych grup podlegać będzie odrębnym zasadom. Są one zdecydowanie mniej rygorystyczne względem pierwszej z nich, ponieważ obywatele Unii Europejskiej korzystają w tym przypadku ze swobody przepływu pracowników wewnątrz Unii. 

Swobodny przepływ pracowników to jedna z czterech swobód wspólnego rynku, z której mogą korzystać obywatele Unii Europejskiej, na mocy art. 3 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 4 ust. 2 lit. a), art. 20, 26 i 45-48 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową między pracownikami Państw Członkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy. Obywatele Unii, z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego, mają prawo do: 

• ubiegania się o rzeczywiście oferowane miejsca pracy; 
• swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium Państw Członkowskich; 
• przebywania w jednym z Państw Członkowskich w celu podjęcia tam pracy, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi dotyczącymi zatrudniania pracowników tego Państwa; 
• pozostawania na terytorium Państwa Członkowskiego po ustaniu zatrudnienia, na warunkach ustalonych przez Komisję w rozporządzeniach.

Obywatele UE, EOG i Szwajcarii bez zezwolenia na pracę 

Swoboda przepływu pracowników, którą objęci są obywatele Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, powoduje, że mogą oni zostać zatrudnieni w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę. Nie muszą ponadto ubiegać się o wizę, czy zezwolenie na pobyt czasowy wraz z kartą pobytu. Pracodawca nie zostaje obciążony tym samym żadnymi dodatkowymi, uciążliwymi i czasochłonnymi formalnościami.  

Względem tej grupy cudzoziemców stosuje się takie same zasady jak przy zatrudnianiu obywateli z Polski. Zatrudnienie może nastąpić zatem na podstawie umowy o pracę (zastosowanie znajdą wtedy przepisy Kodeksu pracy) lub umowy cywilnoprawnej (w tym przypadku należy odwołać się do Kodeksu cywilnego), bez jakichkolwiek, ustanawianych odrębnymi przepisami ograniczeń czasowych, jak ma to miejsce przy zatrudnianiu cudzoziemców spoza Unii. Obowiązkiem pracodawcy jest z kolei zgłoszenie takiego pracownika do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego na terytorium Polski w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia przez niego pracy. 

Cudzoziemiec z obowiązkiem zgłoszenia pobytu na terenie RP 

Podstawowym obowiązkiem związanym z zatrudnianiem cudzoziemców z Unii Europejskiej jest obowiązek zarejestrowania przez cudzoziemca takiego pobytu, jeśli trwa on przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Inicjatywa nie należy tu zatem do pracodawcy, a wyłącznie samego obcokrajowca i wynika z art. 20  ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin. Organem właściwym w tej sprawie jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. 

Obywatel Unii Europejskiej ma prawo przebywać w Polsce przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli spełnia jeden z warunków określonych w art. 16 ww. ustawy. Jednym z takich warunków jest bycie pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium naszego kraju. 

Powyższy obowiązek rejestracji pobytu nie dotyczy jednak obywateli Unii Europejskiej, którzy wjechali do Polski w celu poszukiwania pracy – przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, chyba że po upływie tego okresu wykażą, że aktywnie kontynuują poszukiwanie pracy i mają rzeczywiste szanse na zatrudnienie. 

Wniosek o zarejestrowanie pobytu składa się osobiście, nie później niż w następnym dniu po upływie 3 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Należy dołączyć do niego dokumenty lub pisemne oświadczenia potwierdzające spełnianie warunków pobytu oraz aktualne fotografie. Przy składaniu wniosku obcokrajowiec powinien posiadać również przy sobie dokument podróży lub inny, ważny dokument, który potwierdza jego tożsamość i obywatelstwo. 

Zarejestrowanie pobytu i wydanie zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela Unii Europejskiej jest dokonywane niezwłocznie. Takiemu cudzoziemcowi, którego pobyt został zarejestrowany, wydaje się następnie zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu. Jest ono ważne przez 10 lat. 

Niezarejestrowanie pobytu zagrożone grzywną 

Niedopełnienie przez obywatela Unii Europejskiej obowiązku zarejestrowania pobytu na terytorium Polski zostało zagrożone grzywną w wysokości do 5000 zł. Karę tę nakłada się na obcokrajowca. Zatrudniający go pracodawca nie ponosi w tym przypadku odpowiedzialności za ewentualne niedopełnienie przez niego formalności i niezastosowanie się do obowiązujących przepisów. 

LEGAL LOGISTICS – pomoc prawna przy zatrudnianiu cudzoziemców

O ile zatrudnianie cudzoziemców z innych państw członkowskich Unii Europejskiej nie jest co do zasady czynnością skomplikowaną, o tyle nie można powiedzieć już tego o procedurze zatrudniania obcokrajowców z państw trzecich, spoza Unii, którzy stanowią w naszym kraju liczną grupę. Współpraca z naszą kancelarią prawną, która zna obowiązujące w tym zakresie przepisy i wymogi, pozwoli Państwu szybko i sprawnie przejść przez ten proces, z gwarancją dopełnienia wszelkich niezbędnych formalności i spełnienia wszystkich warunków. Zapraszamy do kontaktu!